ON SCREEN: Shame

Het is zondagmiddag, er ligt nog sneeuw buiten en er waait een fris briesje. Wat te doen? Op naar het Louis Hartlooper complex om mezelf op te warmen bij een film over "iemand met een seksverslaving". Deze omschrijving heeft wel gewerkt, want Zaal 3 zat praktisch vol. Opvallend veel mid-twintigers en dertigers in de zaal met een kopje verse muntthee op schoot. De muntthee zal hen waarschijnlijk niet naar de bios hebben gelokt, dus misschien ook last van een seksverslaving? Veiliger is om te denken dat ze zijn gekomen om de nieuwste film van regisseur Steve McQueen te bewonderen. Maar niet iedereen was fan. Het eerste wat mijn achterbuurman riep toen de eindcredits in beeld kwamen was: "wat een deprimerende kutfilm!".

In zekere zin maakte mijn achterbuurman hiermee een treffende analyse: de film was inderdaad deprimerend en indien hij met "kutfilm" verwees naar de seksverslaving van het hoofdpersonage en een aantal seksscenes in de film kan ik hem volgen. Maar op een paar shots van een slaphangende piemel van hoofdrolspeler Michael Fassbender (of zijn body double) zijn er geen genitaliën te zien. Geen kutjes in deze film en ook zeker geen kutfilm. Waarschijnlijk was de film voor mijn achterbuurman zo herkenbaar dat deze uit een soort anti identificatie met een dergelijke kreet op de proppen kwam om zijn vrouwelijke partner met het kopje muntthee gerust te stellen: "zo ben ik niet".

McQueen toont in Shame het verhaal van Brandon (Fassbander), een dertiger met intimiteit issues. Brandon heeft het schijnbaar helemaal voor elkaar: een mooi appartement in New York, een goede job en leuke collega's. Intieme relaties heeft hij in de vorm van seksuele contacten, maar daadwerkelijk dichtbij komen zijn sekspartners niet. Het is voor hem niet meer dan even een bevrediging van een niet te stillen behoefte. Dat hij een leeg bestaan leidt heeft niemand door, Brandon zelf ook niet. De komst van zusje Cissy (Carrey Mulligan) zorgt voor een omslag.

Het deprimerende waar mijn achterbuurman over klaagde wordt door McQueen niet alleen op het niveau van het verhaal zichtbaar gemaakt. Aan de hand subtiele shots verwijst McQueen naar intimiteit en het gebrek er van. Zo zijn er diverse shots van gebouwen met honderden ramen, of shots op een metrostation met hordes mensen waarmee de nietszeggendheid van het individu nog maar eens wordt benadrukt. Men leeft geïsoleerd in hokjes achter de steriele ramen, met honderden in hetzelfde gebouw, maar van intimiteit is geen sprake. We gebruiken dezelfde middelen of diensten zoals het openbaar vervoer, maar toch kent niemand elkaar. Er wordt niet gesproken in de metro en wanneer er oogcontact gemaakt wordt kijken we een andere kant op of lopen we hard weg.

Toegegeven, er achter komen dat je een leeg bestaan leidt is een aardige dooddoener. Echter het feit dat een film je aanzet tot zelfreflectie is een nette prestatie. Is Shame dan een kutfilm? Nee absoluut niet. Het is een goed gemaakte en met visie geschoten film dat weet te boeien tot het eind. Misschien had ik dat tegen mijn achterbuurman moeten zeggen. Maar ja, geheel in lijn met mijn naamgenoot Brandon vond ik dat weer net een tikkeltje te intiem.